Theo số liệu mới nhất của Liên Hợp quốc, chất lượng nước tại Thủ đô Hà Nội được đánh giá là còn hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu thiết yếu của cư dân, với gần 3 triệu dân không được sử dụng nước sạch.
Tính riêng khu vực đô thị, hệ thống cấp nước Hà Nội cung cấp cho 12 quận nội thành với quy mô khoảng 3,7 triệu người. 60% trữ lượng đến từ nước ngầm, 40% là nguồn nước mặt sông Đà và sông Đuống.
Người dân khu vực đô thị tại Hà Nội vẫn phải đối mặt với tình trạng thiếu nước sạch vào dịp cao điểm, mức độ dịch vụ còn thấp, người dân thường xuyên bị ảnh hưởng bởi vỡ ống, cắt nước. Cùng với đó, một số nhà máy nước ngầm cũng bị suy giảm về trữ lượng và chất lượng nước.
Tại khu vực nông thôn, tổng dân số ước đạt 4,3 triệu người. Đến hết 2017, chỉ có 2,1 triệu người được cấp nước, tương đương gần 50%. Các nguồn cấp nước tại chỗ của các hộ gia đình phổ biến vẫn là giếng khoan, giếng đào, với chất lượng nước thường bị nhiễm các kim loại nặng và các chất thải từ hoạt động sản xuất như asen, amoni, chất hữu cơ…
Nhằm bổ sung cấp nước cho người dân Thủ đô, đảm bảo an ninh cấp nước, đáp ứng nhu cầu sử dụng nước được ổn định, bền vững và lâu dài theo sự phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô, vài năm gần đây, một số nhà máy nước mặt quy mô lớn đã được lập ra theo Quy hoạch cấp nước Thủ đô đã được chính Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Đơn cử, Dự án nhà máy nước mặt sông Đuống, công suất 300.000 m3/ngày đêm tại xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm là một trong các Nhà máy nước mặt lớn theo Quy hoạch cấp nước Thủ Đô đã được chính Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 499/QĐ-TTg ngày 21/3/2013 để bổ sung cấp nước cho người dân Thủ đô về phía Đông Bắc, phía Nam Thành phố Hà Nội, đảm bảo nhu cầu về cả chất lượng lẫn số lượng nguồn nước của người dân thủ đô nơi đây. Theo kế hoạch, mục tiêu đến năm 2020 đạt 100% người dân nông thôn Hà Nội sử dụng nước sạch.
Hiện nay, ngoài nhà máy nước mặt trên, còn có một số Nhà máy nước mặt lớn đang cấp nước cho địa bàn Thành phố Hà Nội đó là Nhà máy nước mặt sông Hồng, Nhà máy nước mặt sông Đà giai đoạn II, Nhà máy nước mặt Xuân Mai (sử dụng nguồn nước sông Đà tại Hòa Bình).
Giá nước Hà Nội được coi là thấp hơn so với giá nước trung bình trên thế giới
Còn về giá nước, theo dữ liệu của Global Water Intelligence (GWI) năm 2017, giá nước có xu hướng leo thang trên toàn cầu, với mức tăng khoảng 3,91% để bù đắp các chi phí cơ sở hạ tầng, nâng cấp công nghệ xử lý nước, lắp đặt đường ống nước… Giới chức trách cho rằng, khi ứng dụng công nghệ, thị trường nước và năng lượng mới có nhiều cải thiện và cần ngân sách đủ lớn để làm được điều đó.
Mỗi quốc gia có những điều chỉnh về mức giá khác nhau. Tại Singapore, Chính phủ ưu tiên chi trả hàng tỷ USD để hỗ trợ cải thiện nguồn nước, còn tại một số bang của Mỹ, người dân phải trả tiền nước cao gấp đôi chỉ sau 5 năm.
Trong khi đó, giá nước tại các tỉnh thành Việt Nam không có nhiều biến động từ năm 2015 đến nay. Đơn cử, tại khu vực Hà Nội, theo quyết định số 38/2013 của UBND Hà Nội, từ 1/10/2015, giá nước sinh hoạt tính theo mức độ sử dụng của mỗi hộ dân cư, dao động từ 5.973 đến 15.929 đồng mỗi m3 nước.
Bảng giá có sự điều chỉnh vào các năm 2013, 2014 và 2015, áp dụng cho các hộ gia đình tại các khu dân cư, khu chung cư dùng nước cho sinh hoạt; nhà riêng, hộ gia đình nước ngoài; sinh viên và người lao động thuê nhà để ở… Theo đó, càng sử dụng nhiều nước sinh hoạt, chi phí mỗi hộ dân phải chi trả càng cao.
Mức giá này được cho là tương đối thấp so với nhiều địa phương trên cả nước. Cụ thể, từ khung tiêu thụ 10 - 20m3 nước, người Hà Nội phải chi trả 7.052 đồng mỗi m3, thấp hơn gần 50% mức giá 14.000 đồng mỗi m3 tại tỉnh Lâm Đồng.
Giá nước tại Hà Nội được cho là thấp hơn nhiều giá nước trung bình trên thế giới. Theo dữ liệu biểu giá từ 452 thành phố trên toàn thế giới do GWI thống kê năm 2017, mức giá mỗi m3 nước trung bình của thế giới rơi vào 2,06 USD, tương đương 47.684 đồng.
Tại các nhà máy nước khác trên địa bàn thành phố Hà Nội và các vùng lân cận, giá thành sản xuất nước phụ thuộc chủ yếu vào quy mô đầu tư, tổng mức đầu tư của dự án. Tuy nhiên, tại thời điểm hiện tại, giá bán nước của các nhà máy trên đều được áp dụng dựa trên quyết định của Thành phố Hà Nội.
